Rượu vang – loại thức uống “nhạy cảm” với môi trường xung quanh. Sau quá trình lên men và đóng chai, rượu vẫn sẽ tiếp tục thành trưởng – nếu không bảo quản cẩn thận vang rất dễ bị chua, hỏng và mất chất. Chính vì vậy việc bảo quản rượu vang đúng cách là cần thiết và quan trọng.
I. Tại sao cần bảo quản rượu vang
Trước khi tìm hiểu cách bảo quản rượu vang hiệu quả, ta đi tìm hiểu lý do tại sao rượu vang tại Việt Nam lại cần cần bảo với những quy trình cầu kỳ và phức tạp đến vậy?
1. Đặc điểm của rượu vang
Không giống như các loại rượu thông thường khác, rượu vang là loại thức uống được sản xuất từ nho thông quá quá trình lên men tự nhiên. Tuy nhiên, trong quá trình sản xuất phải đáp ứng một số tiêu chuẩn nhất định về quy trình lên men, thời gian ngâm ủ, thùng ủ rượu… nhằm đảm bảo chất lượng, hương vị vang sau thành phẩm.
Sau khi vang được cho vào chai, quá trình thành trưởng vang vẫn tiếp tục diễn ra, nếu không biết cách bảo quản vang đúng cách, vang sẽ có nguy cơ bị chua, hỏng và không còn giữ được hương vị như lúc ban đầu.
2. Tại sao ở Việt Nam cần bảo quản rượu vang
Để có thể giải thích nguyên nhân tại sao ở nước ngoài người ta không cần bảo quản vang, thì lý do khá đơn giản là do điều kiện khí hậu.
Thông thường, nhiệt độ lý tưởng để bảo quản vang là từ 10-20 độ C, tuy nhiên Việt Nam là đất nước có khí hậu nhiệt đới, nhiệt độ thay đổi thất thường quanh năm, nếu không biết cách bảo quản thì vang rất dễ bị hỏng, đặc biệt là trong mùa nắng nóng, nhiệt độ có khi lên đến 35-45 độ C.
Đó là lý do tại Việt Nam cần phải có quy trình bảo quản phù hợp, tránh trường hợp rượu mất đi hương vị tự nhiên vốn có.
Tuy nhiên, người Việt chúng ta thường khá chủ quan trong việc bảo quản vang, có đôi khi là trưng bày cả tủ rượu vang trong phòng khách để làm đẹp – một trong những quan niệm sai lầm gây ảnh hưởng rất lớn đến hương vị của các chai vang.
II. Cách bảo quản rượu vang giữ trọn hương vị
Làm sao để bảo quản rượu vang giữ trọn hương vị nguyên bản, dưới đây là một số lưu ý để bảo quản vang mà người yêu thích rượu vang nào cũng cần phải nắm.
1. Nhiệt độ bảo quản rượu vang là bao nhiêu?
Rượu vang – một trong những loại rượu “mong manh dễ vỡ”, rất nhạy cảm với nhiệt độ. Cần bảo quản vang trong điều kiện nhiệt độ tối ưu để rượu có thể tiếp tục thành trưởng và phát triển tốt nhất.
Nếu bảo quản vang dưới ngưỡng nhiệt độ tối ưu sẽ làm cho quá trình thành trưởng vang diễn ra chậm hơn, nếu cao hơn ngưỡng tối ưu thì quá trình thành trưởng vang sẽ diễn ra nhanh chóng hơn, làm cho rượu bị “nấu chín” và trở nên chua như giấm, mất đi vị ngon của rượu.
Điều kiện nhiệt độ bảo quản rượu vang thích hợp là từ 10-20 độ C, nhưng lý tưởng nhất là từ 12-15 độ C. Và một lưu ý đặc biệt là với bất cứ loại rượu vang nào cũng không được phép để rượu trong điều kiện nhiệt độ trên 20 độ C và dưới -4 độ C.
2. Sự ổn định của nhiệt độ
Sự ổn định của nhiệt độ là điều cần thiết nhằm giúp cho chai rượu vang duy trì quá trình oxy hóa. Nếu thường xuyên thay đổi nhiệt độ nơi bảo quản vang có thể gây tác động xấu đến quá trình oxy hóa của rượu, làm ảnh hưởng đến mùi vị và hương thơm của vang.
3. Độ ẩm bảo quản rượu vang
Độ ẩm tại hầm rượu hoặc nơi lưu trữ cũng có thể làm ảnh hưởng tới mùi vị của chai rượu vang. Vì nút bần của chai rượu vang đa số được làm bằng gỗ (có đôi khi là nhựa hoặc sắt), nếu độ ẩm môi trường thấp (khô) nút bần có nguy cơ bị co lại, khiến không khí có thể tràn vào chai rượu vang.
Ngược lại, trong điều kiện độ ẩm không khí cao (ẩm ướt) điều này có thể làm nhãn chai rượu vang bị bong tróc ra, ảnh hưởng đến mỹ quan bên ngoài của chai rượu. Do đó, độ ẩm môi trường thích hợp để bảo quản vang nên duy trì từ 60 – 80%.
4. Ánh sáng bảo quản rượu vang tốt nhất
Ánh sáng – “kẻ thù” phá hoại chai rượu vang. Ở Việt Nam, nhiều người thường hay có sở thích trưng bày những chai rượu vang trong tủ kiếng nhằm làm đẹp cho ngôi nhà cũng như “trình diễn” những chai rượu vang chất lượng, có giá trị cao. Tuy nhiên đây là điều tối kỵ khi bảo quản vang bởi tia UV từ ánh sáng mặt trời có thể làm hỏng hương thơm và mùi vị của chai vang.
Đó là lý do mà bạn thường thấy ở nước ngoài, đặc biệt là các quốc gia sản xuất rượu vang thì nhiều gia đình thường trang bị một hầm rượu riêng, được đặt ở nơi yên tĩnh, tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
5. Môi trường thông thoáng
Hãy luôn giữ môi trường bảo quản vang được khoáng đãng, thông thoáng để ngăn cản mùi, nấm mốc bay bám vào vang.
6. Rượu vang có tuổi thọ
Rượu vang cũng có hạn sản xuất, chính vì vậy mà bạn đừng quá mải mê tìm cách bảo quản vang mà quên mất đi tuổi thọ của rượu vang, để đến khi rượu hết hạn, mất ngon thì lại đâm ra tiếc nuối.
- Đối với các loại rượu vang trắng, vang rose (vang hồng) thời gian bảo quản thường dao động từ 2-5 năm, không nên để quá lâu rượu sẽ bị mất ngon.
- Đối với rượu vang ngọt, rượu Champagne thì thời gian bảo quản vang dao động từ 5 đến 10 năm.
- Đối với các dòng vang đỏ trẻ, thời gian bảo quản từ 3-10 năm; còn với các dòng vang đỏ đậm, thời gian giữ rượu khoảng 20-50 năm (rượu để càng lâu thì mùi vị vang càng tròn đầy, tannin mềm mịn, hương thơm nồng nàn).
Thông thường, những chai rượu vang sẽ không để hạn sử dụng cụ thể, nhà sản xuất chỉ để kèm một vài thông tin của chai vang, và kèm theo ghi chú hướng dẫn về thời gian sử dụng rượu vang thích hợp.
Chính vì vậy, tốt hơn hết là bạn tự đánh giá về thời gian sử dụng của chai vang, nên sử dụng sớm để tránh tình trạng vang bị hư, chua.
7. Giữ sự yên tĩnh cho rượu vang
Những chai rượu vang cần sự yên tĩnh nhất định. Bởi nếu đặt chúng ở những nơi thường xuyên bị tác động bởi các yếu tố bên ngoài như xe cộ, hay sự va chạm sẽ làm cho tannin trong vang bị xáo trộn.
8. Vị trí đặt chai rượu vang theo chiều ngang
“Tại sao lại đặt rượu vang theo chiều ngang?” câu hỏi mà nhiều người yêu thích rượu vang thường hay thắc mắc và không biết lý giải nguyên nhân tại sao. Sở dĩ đặt rượu theo phương nằm ngang là nhằm giúp rượu được tiếp xúc với nút bần, thúc đẩy quá trình thành trưởng.
Song với đó, rượu vang giúp cho nút bần được giữ kỹ trong chai vang, tránh trường hợp bị co, ngót theo thời gian.
Tuy nhiên, việc đặt chai rượu vang chỉ áp dụng cho các chai vang sử dụng nút bần bằng gỗ sồi, các chai vang sử dụng nút bần bằng kim loại hoặc nhựa thì không cần phải đặt rượu theo phương nằm ngang.
9. Đặt vang trong tủ bảo quản rượu vang
Sử dụng tủ lạnh thông thường để bảo quản vang có được không? Câu trả lời là không. Đây chỉ là cách “chữa cháy” nhằm giúp bảo quản vang tại nhà, nếu để rượu quá lâu trong tủ lạnh, nhiệt độ tủ lạnh thấp sẽ gây kìm hãm sự phát triển của chai vàng đồng thời cũng làm cho nút bần bị khô đi.
Chưa kể, tủ lạnh là nơi chứa rất nhiều thực phẩm với nhiều mùi vị khác nhau, việc bỏ chai rượu vang cùng với chúng sẽ ít nhiều cũng làm ảnh hưởng đến hương vị của chai rượu vang.
Chính vì vậy, tại Việt Nam nếu muốn bảo quản vang lâu dài thì nên sử dụng tủ lạnh chuyên dụng dùng để bảo quản, đảm bảo các điều kiện nhất định về nhiệt độ, ánh sáng và độ ẩm cho chai vang thành trường tốt nhất.
10. Nhiệt độ phục vụ rượu vang thích hợp
Để vang có thể bộc lộ hết các đặc tính vốn có thì việc điều chỉnh nhiệt độ sử dụng là vô cùng quan trọng. Nếu sử dụng vang trong điều kiện không thích hợp, điều này sẽ làm ảnh hưởng đến sự cảm nhận của người dùng khi thưởng thức.
- Đối với rượu vang đỏ, nhiệt độ thích hợp để sử dụng vang là từ 15-18 độ C. Giữ rượu trong ngăn mát của tủ lạnh từ 30 phút đến 1 giờ trước khi mang ra thưởng thức.
- Đối với rượu vang hồng, vang trắng nhiệt độ dao động từ 8-12 độ C là thích hợp nhất. Để rượu trong ngăn mát tủ lạnh từ 1.5-2h trước khi mang ra thưởng thức.
- Đối với vang sủi bọt, nhiệt độ dao động từ 8-10 độ C, và chúng luôn cần được ướp lạnh trước khi mang ra thưởng thức, nên để trong ngăn mát của tủ lạnh từ 3-4 tiếng trước khi mang ra sử dụng.
- Đối với rượu vang ngọt, nhiệt độ dao động từ 5-8 độ C và giữ rượu khoảng 4-5h trước khi mang ra thưởng thức.
11. Tránh những nơi có mùi lạ
Rượu vang rất kỵ mùi, đặc biệt là đối với các mùi vị nồng, đậm như: tỏi, nước mắm, xăng dầu, hành… bởi rượu vang được làm từ nút bần bằng gỗ, nếu để rượu tiếp xúc với những thứ có mùi nồng thì ít nhiều sẽ làm cho mùi bên ngoài có thể lọt vào bên trong chai vang, gây mất đi hương thơm đặc trưng vốn có.
12. Tránh để vang trong điều kiện nhiệt độ phòng quá lâu
Tại châu Âu, việc để rượu vang thời gian dài trong phòng là việc hết sức bình thường, tuy nhiên tại Việt Nam với điều kiện nhiệt độ cao, nếu để vang ở nhiệt độ phòng quá lâu sẽ khiến rượu nhanh chóng bị “chín”, mất đi mùi vị thơm ngon của chai vang.
Trên đây là một số lưu ý để bảo quản rượu khi chưa mở nắp, còn đối với những chai vang đã mở nắp, bằng cách nào có thể bảo quản rượu vang sau khi mở nắp và vang sẽ để được trong bao lâu sau khi mở?
III. Cách bảo quản rượu vang sau khi mở nắp
Cách bảo quản rượu vang đã mở nắp như thế nào để lưu giữ hương thơm và mùi vị của vang? Thông thường, rượu vang sau khi đã khui thì việc bảo quản vang rất khó. Dưới đây là một số lưu ý và cách bảo quản rượu vang tại nhà sau khi đã uống dở mà bạn có thể áp dụng.
1. Lưu trữ rượu trong tủ lạnh
Quá trình oxy hóa của rượu vang xảy ra rất nhanh đối với những chai vang đã khui, vì vậy nên sử dụng hết rượu vang sau khi mở nắp, tránh trường hợp để lâu ngày vang sẽ bị đắng, nhạt và chua. Tuy nhiên, bạn có thể lưu giữ rượu trong thời gian ngắn trong tủ lạnh.
- Đối với rượu vang đỏ, thời gian bảo quản tối đa trong tủ lạnh là từ 1 đến 2 ngày, nếu để lâu quá rượu sẽ mất ngon.
- Đối với rượu vang trắng, vang hồng thời gian lưu trữ trong tủ lạnh từ 2 đến 3 ngày.
- Đối với rượu vang ngọt, thời gian lưu trữ trong tủ lạnh từ vài ngày đến một tuần.
- Đối với rượu vang sủi bọt thời gian giữ rượu chỉ được vài tiếng.
2. Cách giữ rượu vang sau khi mở bằng bơm chân không
Bên cạnh việc bỏ rượu vang vào tủ lạnh, để bảo quản rượu vang uống dở thì có thể sử dụng bơm hút chân không để hút không khí ra khỏi chai vang. Việc hút không khí ra khỏi chai vang sẽ khiến cho quá trình oxy hóa sẽ diễn ra lâu hơn, rượu vang cũng bảo quản được dài ngày hơn.
Tuy nhiên, một số người sành vang thường khuyên không nên làm theo cách này bởi việc hút chân không sẽ hút luôn cả hương thơm vốn có của chai vang
3. Chiết rượu vang sang một chai nhỏ
Việc chiết rượu vang sang một chai nhỏ sẽ giúp cho lượng không khí trong chai vang ít hơn, điều này đồng nghĩa là quá trình oxy hóa của rượu cũng sẽ diễn ra chậm hơn. Bạn có thể sử dụng các loại chai có dung tích nhỏ từ 150ml – 375ml để chiết rượu vang.
4. Sử dụng khí trơ
Sử dụng khí trơ cũng là cách bảo quản rượu vang sau khi đã mở nắp thường được nhiều người sử dụng. Việc bơm khí trơ vào chai rượu vang sẽ tạo nên lớp bảo vệ vững chắc, hạn chế sự tiếp xúc của rượu vang với oxy, ngăn chặn quá trình rượu bị “chín” nhanh.